Επιμορφωτικό Online Σεμινάριο: Ψυχικό Τραύμα και Θεραπεία

Ο αντίκτυπος ενός ψυχικού τραύματος είναι σοβαρός απ’ όπου κι αν προέρχεται – από μια φυσική καταστροφή, ένα δυστύχημα, μία κατάσταση, τον άνθρωπο. Η αντιμετώπισή του θα μπορούσε να προλάβει και να αποτρέψει επίμονα και διαρκή συμπτώματα, που δυνητικά εκφράζονται με διαρκείς και χρόνιες συμπεριφορές μη βοηθητικές για την ανάκαμψη του ατόμου, με ψυχικές διαταραχές, όπως κατάθλιψη και μετα-τραυματική αγχώδη διαταραχή, με ψυχοσωματικά συμπτώματα και αυτοάνοσα νοσήματα, με διαταραχές στον ύπνο.

Στο σεμινάριο αυτό παρουσιάζονται οι μορφές του ψυχικού τραύματος, ο τρόπος που επηρεάζει τον ανθρώπινο οργανισμό και προβάλλεται ψυχοσυναισθηματικά, γνωσιακά και συμπεριφορικά, καθώς επίσης θεραπευτικές προσεγγίσεις που εφαρμόζονται σήμερα για την καλύτερη διαχείρισή του.

Η κατανόηση ενός τραύματος στην ενήλικη ζωή που μπορεί να έχει προέλθει ακόμη και στην παιδική μας ηλικία, είναι πολύ σημαντική για να αναγνωρίσουμε τη συμπεριφορά μας απέναντί του και τις συνέπειές του στη λειτουργικότητά μας. Τραυματικά γεγονότα μας κάνουν να ξεχνάμε ποιοι είμαστε και το νόημα που έχει για μας η ζωή μας.

Έχει σημασία για μας αυτό που μας έχει συμβεί, ωστόσο, σημασία μεγαλύτερη έχει το πώς το αντιμετωπίζουμε.

1^η Ενότητα: Ψυχικό Τραύμα – Βασικές Έννοιες, Σχέσεις και Συσχετισμοί

• Προέλευση
• Χαρακτηριστικά
• Μορφές – Τύποι
• Επιπολασμός
• Απάντηση στο τραύμα
• Μηχανισμός τραύματος
• Ρόλος του στρες
• Συμπεριφορές ασφάλειας

 2^η Ενότητα: Νευροβιολογία του Ψυχικού Τραύματος

• Νευροβιολογικοί και νευροψυχολογικοί μηχανισμοί
• Ο προ-μετωπιαίος φλοιός στο τραύμα
• Τραύμα – εγκέφαλος και στρες
• Εναύσματα τραύματος (Triggers)
• Η επίδραση της παραμέλησης στον εγκέφαλο

3^η Ενότητα: Ψυχικό τραύμα – Η σύνδεσή του με τη διαταραχή πανικού

• Οι έννοιες του στρες και του άγχους
• Ο άξονας του στρες
• Διαφορά άγχους και πανικού
• Νευροβιολογία του πανικού
• Διαχείριση πανικού
• Διαχείριση στρες
• Προοδευτική Μυϊκή χάλαση

 4^η Ενότητα: Μετα-τραυματική αγχώδης διαταραχή (PTSD, Post-Traumatic Stress Disorder)

• Συμπτώματα
• Συννοσηρότητα
• Μηχανισμός
• Παράγοντες κινδύνου και ευαλωτότητας στην PTSF
• Το βίωμα της απειλής
• Το τραύμα σεξουαλικού εγκλήματος
• Κρατούμενοι και ψυχικό τραύμα
• Παράγοντες ανάκαμψης
• Θεραπευτικές προσεγγίσεις στην PTSD

 5^η Ενότητα: Το ψυχικό τραύμα στην παιδική ηλικία

• Μορφές παιδικού τραύματος
• Μορφές βίας
• Κακοποίηση παιδιού
• Μοντέλα κατανόησης της βίας στο πλαίσιο της οικογένειας
• Η παρουσία της βίας και του τραύματος στα παιδιά
• Η ευαλωτότητα των παιδιών στο τραύμα
• Η απόκριση των παιδιών στο στρες εξαιτίας τραύματος
• Ο αντίκτυπος του τραύματος των παιδιών στον εγκέφαλο
• Ο ρόλος του δεσμού στο ψυχικό τραύμα
• Διαταραχές δεσμού
• Το τραύμα από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή
• Η Adverse Childhood Experiences study
• Το τραύμα της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιού
• Τραύμα της απώλειας (π.χ. πένθος, διαζύγιο)
• Αντιμετώπιση παιδικού τραύματος (προστατευτικοί παράγοντες, παράγοντες κινδύνου)

 6^η Ενότητα: Το ψυχικό τραύμα στη χρήση ουσιών

• Βιο-ψυχο-κοινωνικό μοντέλο χρήσης ουσιών
• Η χρήση ουσιών στην οικογένεια (Επιβαρυντικοί παράγοντες, διαγενεακό τραύμα)
• Κοινά χαρακτηριστικά Χρήσης ουσιών και (ενδοοικογενειακής) βίας
• Η χρήση ουσιών ως μέσο κακοποίησης
• Η Adverse Childhood Experiences study
• Κοινή συμπτωματολογία τραύματος και ουσιοεξάρτησης
• Γυναίκες με τραύμα στη χρήση ουσιών
• Τυπολογίες
• Θεραπευτικά μοντέλα (π.χ. για craving, για στρατηγικές ενίσχυσης ελέγχου)
• Ερωτήματα ανίχνευσης
• Προστατευτικοί παράγοντες εντός πλαισίου οικογένειας που αποτρέπουν τη χρήση ουσιών
• Η θεραπεία οικογένειας στη χρήση ουσιών

 7^η Ενότητα: Ψυχικό Τραύμα και Ψυχοσωματική

• Σύνδεση σωματικής και ψυχικής υγείας
• Ιστορική αναφορά
• Το στρες και η σχέση του με την ψυχοσωματική
• Σχολές ψυχοσωματικής
• Ο Μηχανισμός της ψυχοσωματικής
• Μορφές ψυχοσωματικών νοσημάτων
• Προδιαθεσικοί παράγοντες στην ψυχοσωματική ιατρική
• Διαχείριση

 8^η Ενότητα: Ψυχικό Τραύμα και Αυτοάνοσα Νοσήματα

• Νευροβιολογικές αλλαγές που συνδέονται με το τραύμα, το στρες και την ανάπτυξη αυτοάνοσων νοσημάτων
• Θυρεοειδής αδένας (Hashimoto, Νόσος Graves)
• Σύνδρομο Sjogren
• Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος
• Λεύκη
• Σκληρόδερμα
• Νόσος του Crohn
• Ψωρίαση
• Κοιλιοκάκη

 9^η Ενότητα: Ψυχικό Τραύμα και η Επίδρασή του στον Ύπνο

• Κύκλος και αρχιτεκτονική του Ύπνου
• Η σύνδεση του Τραύματος με την Αϋπνία
• Παράγοντες κινδύνου αϋπνίας
• Επιπτώσεις αϋπνίας
• Σχέση άγχους και ύπνου
• Αντιμετώπιση αϋπνίας
• Υγιεινή Ύπνου
• Αϋπνία και διατροφή
• Θεραπευτικές παρεμβάσεις (CBT, Image Rehearsal Therapy)
• Εναλλακτικές θεραπευτικές παρεμβάσεις
• Εξέταση Ύπνου

 10^η Ενότητα: Ψυχικό Τραύμα και Θεραπευτικές Προσεγγίσεις

• Το «κρυμμένο» τραύμα και η απώθηση
• Πρόληψη στο τραύμα
• Προστατευτικοί παράγοντες στο τραύμα
• Θεραπευτικοί στόχοι
• Στάδια θεραπείας
• Θεραπευτικές επιλογές και γνωριμία με βασικά θεραπευτικά μοντέλα
• Ψυχανάλυση
• ‘Εκθεση (Μορφές έκθεσης
• Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία στο τραύμα και παραλλαγές (π.χ. Trauma-Focused CBT, Cognitive Processing Therapy)
• E.L.F Model
• Trauma Narrative
• EMDR
• Συστημική θεραπεία
• Θεραπεία Gestalt
• Grounding
• Στρατηγικές ενίσχυση αίσθησης ελέγχου
• Critical incident stress management
• Stress Inoculation training
• Trauma Informed Care
• Consensus Model
• The Empowerment & Resilience Structure
• Σχέδιο ασφάλειας
• Trauma-Focused Acceptance & Commitment Therapy
• Neuro-Linguistic Programming
• Δευτερογενές τραύμα (Vicarious)
• Αυτοφροντίδα επαγγελματιών
• Φαρμακευτικές παρεμβάσεις
• Εναλλακτικές Θεραπευτικές παρεμβάσεις
• Δικανική συνέντευξη (για ανήλικα θύματα κακοποίησης)

 11^η Ενότητα: Αξιολόγηση Ψυχικού Τραύματος

• Πεδία αξιολόγησης
• Εργαλεία αξιολόγησης σε παιδιά και ενήλικες
• Ψυχομετρικά εργαλεία στην Ελλάδα
  • Early Trauma Inventory-Self-report-Short-Form, ETI-SR-SF (2007, Bremner , Bolus & Mayer)
  • Κλίμακα συμπτωμάτων σχετιζόμενων με τραυματικές εμπειρίες (Trauma Symptom Checklist, 40, TSC 40, Elliot & Briere)
• Adverse Childhood Experience (ACE) test

 12^η Ενότητα: Τραύμα και Ψυχική Ανθεκτικότητα

• Ανάκαμψη από τραύμα
• Ψυχική επάρκεια και ψυχική ανθεκτικότητα
• Ποιοι είναι ανθεκτικοί
• Πώς επιτυγχάνεται ανθεκτικότητα στο τραύμα
• Ψυχική ανθεκτικότητα στο σχολείο