Επιμορφωτικό Online Σεμινάριο: Άγνωστες Πτυχές του Ελληνοϊταλικού Πολέμου 1940

1. ΤΟ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ

Τα αίτια του ελληνοϊταλικού πολέμου δεν περιορίζονται μόνο στην επεκτατική πολιτική του Μπενίτο Μουσολίνι και στα χιμαιρικά σχέδια του περί ανασύστασης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Τα πρώτα σπέρματα της ελληνοϊταλικής διαμάχης εντοπίζονται στις αρχές του περασμένου αιώνα όταν η «νεαρή» ακόμη Ιταλία άρχισε να διεκδικεί πρωταγωνιστικό ρολό στις διεθνείς εξελίξεις.

2. Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ

Το 1940 οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις έγραψαν σελίδες δόξας οι οποίες χαρακτηρίστηκαν από την παγκόσμια κοινή γνώμη ως το «ελληνικό θαύμα». Το πραγματικό θαύμα όμως είχε συντελεστεί την περίοδο 1935-1940. Πέντε μόλις χρόνια ήταν αρκετά για να μετατραπεί ο ελληνικός στρατός από έναν κωμικοτραγικό συρφετό σε ένα ιδιαίτερα αξιόμαχο σύνολο, το οποίο υποχρέωσε τον άξονα στην πρώτη του ήττα.

3. ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΙΤΑΛΟΙ- ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ, ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Καμία άλλη ίσως περίοδος της ελληνικής ιστορίας δεν έχει αναλυθεί τόσο σχολαστικά όσο ο πόλεμος του 1940. Πάρα όμως τον εντυπωσιακό και ποικίλο αριθμό πηγών και δημοσιευμάτων που αναφέρονται στην ελληνοϊταλικη σύρραξη, παρατηρούμε σημαντικά κενά σε πολύ βασικά ζητήματα που έχουν να κάνουν με την ψυχολογία, τα ηθικά εφόδια, την νοοτροπία, το ηθικό και την εκπαίδευση των δυο αντιπάλων, του Έλληνα και του Ιταλού στρατιώτη. Ήταν πράγματι οι Ιταλοί δειλοί; Οι παππούδες μας τους κυνηγούσαν φωνάζοντας «αέρα»; Και αν ήταν δειλοί, τότε πως οι Έλληνες ήταν ήρωες; Διέθετε πράγματι ο ιταλικός στρατός συντριπτική υπεροχή σε πολεμικό υλικό; Ο ελληνικός στρατός είχε καλύτερη εκπαίδευση; Τελικά γιατί νικήσαμε;

4. ΥΨΩΜΑ 731 – Η ΣΚΛΗΡΟΤΕΡΗ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟΪΤΑΛΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

Στην τιτάνια προσπάθεια τους για την κατάληψη του στρατηγικού υψώματος 731 οι Ιταλοί στρατιώτες έγραψαν σελίδες άφθαστου ηρωισμού. Τελικά όμως ο στόχος τους δεν επετεύχθη. Ίσως γιατί ακόμη και οι ήρωες λυγίζουν, όταν αμφιβάλλουν για το αν οι αντίπαλοί τους είναι άνθρωποι. Και πώς να μη συνέβαινε αυτό, όταν μετά από κάθε λυσσώδη βομβαρδισμό που μετέτρεπε το 731 σε δαντική κόλαση, κάποια απόκοσμα πλάσματα με χακί στολές ξεπετάγονταν από τις φλόγες, έτοιμα να αποκρούσουν μια ακόμη επίθεση.

5. Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΤΑΞΑ ΤΥΧΑΙΟ ΓΕΓΟΝΟΣ Ή ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ;

Στις 29 Ιανουάριου 1941 μια δυσάρεστη είδηση προκάλεσε κλονισμό στις τάξεις του μαχόμενου ελληνισμού. Η είδηση αυτή δεν προερχόταν από το μέτωπο αλλά από την Αθήνα ο Ιωάννης Μεταξάς, ο πρωθυπουργός του όχι, πέθανε, εξαιτίας περιπλοκών, ύστερα από μια χειρουργική επέμβαση στην οποία είχε υποβληθεί. Μέσα στο σκοτεινό κλίμα εκείνων των ημερών αρχίσαν να ακούγονται οι πρώτες φωνές που μιλούσαν για δολοφονία του δικτάτορα οι οποίες όμως γρήγορα έσβησαν μέσα στη δίνη του πολέμου και της κατοχής. Μεταπολεμικά στο θέμα αυτό υιοθετήθηκε η επίσημη εκδοχή του φυσικού θανάτου. Είναι όμως η πραγματική;

6. 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ – ΜΙΑ ΑΝΘΕΚΤΙΚΗ ΕΠΕΤΕΙΟΣ

Η Ελλάδα είναι η μοναδική ευρωπαϊκή χωρά που εξακολουθεί να εορτάζει την είσοδο της στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και όχι το τέλος αυτού. Ποιοι είναι οι λόγοι που η επέτειος λήξης του πολέμου στην Ευρώπη (8 Μάϊου 1945) περνά απαρατήρητη στη χωρά μας; Ποιοι είναι οι παράγοντες χάρη στους οποίους στη συνείδηση των Ελλήνων καθιερώθηκε η 28η Οκτωβρίου; Γιατί οι προσπάθειες καθιέρωσης και άλλων εορτασμών σχετικών με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο κρίνονται ως αποτυχημένες;